Ks. dr Augustyn Bogusław Weltzel (ur. 9 kwietnia 1817 r. w Jelczu, w powiecie oławskim, zm. 4 listopada 1897 r. w Tworkowie), w latach 1857 - 1897 proboszcz parafii pw. śś. Piotra i Pawła w Tworkowie, ceniony historyk, najwybitniejsza postać ziemi raciborskiej czasów nowożytnych, zwany górnośląskim Tacytem.

             Życiorys
 A. Weltzel ukończył jednoklasową wiejską szkołę. Rodzice, zauważywszy szczególne zdolności dziecka, skierowali syna do szkoły podstawowej św. Wincentego, a następnie do Gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu. W 1838 roku podjął studia teologii katolickiej na Uniwersytecie we Wrocławiu;  jednocześnie uczęszczał na wykłady znanych profesorów Gustawa A. Stenzela i J. Kutzena na fakultecie historycznym, w tym czasie też usilnie uczył się języka polskiego. 8 maja 1941 r. przyjął z rąk biskupa Daniela Latusska święcenia kapłańskie, następnie został wikariuszem w Szczecinie, gdzie był duszpasterzem nielicznych gmin katolickich i garnizonów na Pomorzu. Wtedy zadebiutował jako autor prac historycznych; opublikował kilka artykułów o przeszłości kościoła katolickiego na Pomorzu i w Brandenburgii oraz wydał książeczkę o życiu św. Ottona zwanego apostołem Pomorza. W 1857 roku przybył na ziemię raciborską w celu objęcia parafii w Tworkowie, gdzie rozpoczął pracę dziejopisarza. Pomimo skromnych dochodów i faktu, że plebania oddalona była o dziesiątki, a w niektórych wypadkach o setki kilometrów od bibliotek i archiwów, rozpoczął badania. Korzystając mi.in. z raciborskich, wrocławskich, opolskich, opawskich, praskich, wiedeńskich czy berlińskich archiwów, napisał dwadzieścia źródłowych książek, ponad sto niemieckich i polskich rozpraw oraz artykułów, po które do dnia dzisiejszego sięgają badacze przeszłości Śląska.  
           
            Działalność naukowa

      Najważniejszym dokonaniem ks. Augustyna Weltzla było napisanie monografii historycznych pięciu miast górnośląskich (Raciborza, Żor, Dobrodzienia, Koźla i Prudnika). Drugim ważnym polem badawczym proboszcza tworkowskiego były dzieje znanych śląskich rodów arystokratycznych m.in. Oppersdorffów, von Eichendorffów, Praschmów. Był autorem kronik m.in. parafii Ostróg i Pogrzebienia, a także książek opisujących historię niektórych probostw, np. fundacji cystersów w Jemienicy. Publikował obszerne rozprawy i artykuły źródłowe na łamach czasopism naukowych, popularnonaukowych i periodyków. Współpracował i korespondował z wieloma znanymi i uznanymi współcześnie historykami, archiwistami, autorytetami śląskiej i polskiej genealogii i heraldyki, regionalistami z Wiednia, Pragi, Berlina, Cieszyna, Opavy, Gliwic, Nysy, Wrocławia, Głubczyc, Lubeki i wielu innych. Cieszył się dużym autorytetem nie tylko w środowisku historycznym – jego rad, do lat Kulturkampfu, zasięgał kanclerz Bismarck.

            W 1889 r. otrzymał doktorat honoris causa Fakultetu Teologii Uniwersytetu we  Wrocławiu, który, jak pisano w uzasadnieniu, przyznano mu za wytrwałą działalność i wybitne rezultaty na polu dziejów śląskiego kościoła.

            Od 2007 roku Ruch Autonimii Śląska przyznaje nagrodę im. Ks. Augustyna Weltzla  w celu uhonorowania wysiłków badaczy i popularyzatorów historii Górnego Śląska.

                         (Na pdstw. książki Ryszarda Kincla "Listy Augustyna Weltzla do Vincenta Praska 1875 - 1897")
[IR]